Her name is Melancholia

Her name is Melancholia and I'm no Little Miss Sunshine, so we get along well. We usually bond between November and February, then she starts fading away, and I regain some sharpness of thought and action. According to some scientific data, or maybe it's the old wives' wisdom indeed, meteorological conditions can greatly influence psychological ones. Thus, when cold dark months enter our Northern hemisphere, Melancholia may enter our brains (their right hemispheres surely, as my careless common knowledge suggests).

I gladly believe this theory. She, Melancholia, doesn't care.

***

Ona ma na imię Melancholia, a ja nie jestem żadnym Wiecznie Radosnym Promyczkiem, więc dogadujemy się z sobą całkiem nieźle. Zazwyczaj jesteśmy razem od listopada do lutego, później ona zaczyna jakby blednąć i znikać, a ja nabieram kolorytu oraz energii w słowach i czynach. Istnieją chyba badania naukowe - a może to zwykła mądrość ludowa - które dowodzą, że stan pogodowy ma wpływ na stan umysłu. Tak więc gdy zimne i ciemne miesiące opanowują półkulę północną, Melancholia opanowuje umysły niektórych z nas (a raczej nasze prawe półkule mózgowe, jak mi tu podpowiada moja beztroska wiedza ogólna). 

Ja tej teorii chętnie wierzę. Jej, Melancholii, jest wszystko jedno.

Postcards from the everyday

The routine creeps in sneakily.

After a relocation your life seems to be turned upside down; it stands on its own metaphorical head in a wobbly, uncontrollable manner. There is no way you can feel settled until the last box of stuff is unpacked, the last item of possesion stacked in the right place and until furniture in the rented room is moved according to your own personal feng shui sensibility, that is to your liking. Then and only then can you properly start getting accustomed to the new house, new job and new town altogether.

And days pass, as days do. There comes a morning when nothing is so new any more. You barely notice this change, for it's been happening smoothly, seamlessly, along with the emergence of your new daily routine.

Every weekday the same bus service takes you to work, from the same stop, at the same hour am. On the bus, a few once unfamiliar faces smile at you in a friendly sign of recognition. The brisk walk from the bus stop to your workplace always takes seven minutes: you walk on the same side of the road and take a shortcut across the lawn. Only leaves on the trees change colour into deeper and deeper displays of yellow, red and brown. Only grass changes from lush green to soggy mud to stiff surface covered with a white film of frost. Only your thoughts circle around different subjects and ideas...

In the afternoon the same bus service takes you back home. Late afternoons and evenings may be more variable than mornings but still, you're likely to repeat paths that you've already stepped upon. That's routine for you, the ruler of your weekday geography.

Taming unfamiliar into familiar, even for the price of being routinised on a weekday basis has its nice sides. You discover and you get attached to what you consider worthwhile.

The sea. In the business of your routine you easily forget its immediate physical closeness. But it's always there, around the corner, down the street. And you always end up on its shore, eventually, when the routine ceases to boss you around at the end of the week.

The sea, like a big, deep breath, revitalising.

***

Rutyna wkrada się niepostrzeżenie.

Po przeprowadzce twoje życie jest wciąż przewrócone do góry nogami i chybocze się na wszystkie strony w sposób trudny do opanowania. Nie może byc mowy o poczuciu zadomowienia, dopóki nie rozpakujesz ostatniego pudła z dobytkiem, dopóki nie upchniesz w odpowiednim miejscu ostatniego przedmiotu oraz dopóty nie przemeblujesz wynajętego pokoju według własnego, osobistego poczucia feng shui, to jest wedle własnego widzimisię. Wtedy i tylko wtedy możesz naprawdę rozpocząć proces oswajania nowego domu, nowej pracy, nowej przestrzeni.

A dni, jak to dni, mijają. W końcu przychodzi poranek, kiedy nic już nie wydaje się takie nowe. Ale tę zmianę akurat ledwo zauważasz, bo zachodzi ona stopniowo, po ugruntowaniu twojej nowej cotygodniowej rutyny.

Codziennie od poniedziałku do piątku ten sam autobus zabiera cię do pracy, z tego samego przystanku, o tej samej porannej godzinie. W autobusie kilka twarzy, jeszcze niedawno nieznajomych, uśmiecha się po sąsiedzku na twój widok. Energiczny spacer z przystanku do miejsca zatrudnienia zajmuje ci siedem minut: idziesz zawsze po tej samej stronie ulicy i robisz skrót przez duży trawnik. Tylko liście na drzewach zmieniają się, intensywniejąc jesiennym kolorem. Tylko trawnik czasem porasta soczystą zielenią, czasem podmaka błotem, to znów zastyga pod cienką warstewką szronu. I tylko twoje myśli oscylują wokół coraz to innych tematów...

Po południu ten sam autobus zabiera cię z powrotem do domu. Późne popoludnia i wieczory bywają bardziej zróżnicowane niż poranki, ale i tak raczej na pewno będziesz powielać ścieżki, które już wcześniej wydeptałaś. Tak oto rutyna, władczyni mało ustępliwa, wyznacza geografię twojej codzienności.

Oswajanie nowego otoczenia ma swoje bezsprzeczne uroki, nawet za cenę bycia zrutynizowaną. Uważniej rozglądasz się dookoła i odnajdujesz miejsca, o których wkrótce możesz pomyśleć 'moje'.

Morze. W zgiełku codziennych spraw łatwo zapominasz o jego fizycznej bliskości. A ono zawsze jest niedaleko, tuż za rogiem, ulicą w dół. Zawsze jednak, prędzej czy później, trafiasz na jego brzeg. W końcu tygodnia, gdy rutyna przestaje zarządzać twoim czasem i twoim kompasem.

Morze, głeboki oddech i wytchnienie.






 

What never ceases to amaze us? Animals! Animals!

When my parents visited me in Edinburgh for the first time, they were very excited to see... grey squirrels scampering madly across the Botanical Gardens. Everyone knows that European squirrels are red, but in Britain many things are clearly either inverted or distinct: taps for cold and hot water are separate, some things still get measured in yards rather than meters, and the traffic runs on the left hand side. No wonder then, grey squirrels! It was explained to my parents that these were North American squirrels, more successful on the British Isles than their now endangered red cousins. The charm of novelty was strong, and my mum and dad loved grey squirrels all the same. To be sure, I'm rather fond of them too, but I miss the sight of tiny nut eaters with red brushes and white bellies... The sight that once used to be common to me and always equally joyous.

The joy of spotting wild animals, the delight in observing their behaviour, the curiousity to learn about their habitat - all these I must have acquired from my parents by sheer osmosis. It began in early childhood, with ever so excited counting - usually out of a car window - of deer and hares that commonly fed on the fields of Polish countryside. This activity used to keep me and my brother interested while travelling and prevented many sibling arguments in the back seats of the car. There was also observing bats flitting in the summer evening sky, hedgehogs in autumnal gardens and feeding bullfinches and blue tits in the winter.

Recently someone told me that her friend once met the Dalai Lama. As she announced this, she made a short meaningful pause which was full of admiration and delight, and her facial expression indicated the anticipation of me getting impressed. I am absolutely sure that my tone of voice and body language signal exactly the same messages when I tell people that I once saw a real salamander in the wild, for I can't help being proud of this as if it was some kind of personal achievement. It happened on a cool damp morning in the south Polish hills. I walked up the steep moist path and there she was, this lizard-shaped amphibian, black with characteristic yellow patches, there she was in her full glory!

On the other hand, for a long time I pitied myself for not having seen seals in the wild, up until my wish came true in abundance one day on the west coast of Scotland, and that was a real treat. To emr seals were nothing new (though still amazing), but he had never seen a wild boar, something very familiar to me. I deeply sympathise with mr e for the wild boar absence in his life and make mental plans to try and change this state of affairs at some point.

One of my biggest dreams is to visit Africa. To feel that soil under my feet, that sun on my skin, to breathe that hot air. And to see animals, of course. I'm always keen to visit zoos (the most amazing that I saw was in Cologne, the most upsetting - because rather neglected - in Odessa, the cutest, small but beautifully laid out - in Krakow), wild animal rescue sanctuaries, reptile centres and aviaries.

Thus, my awe at animals is still as strong as the child's who I once was. I think that looking at animals, be it staring at a caterpillar on a meadow or laughing at playful chimps in a rescue centre wakes up that child within me, allows me to get a momentary connection and recreation of the lost feeling of pure joy and happiness.

When I asked this little boy who had just come back from Kenya what the most amazing animal that he saw there was, he said decidedly: "A donkey". As a responsible grown up I didn't exhibit the feeling of disappointment that approached me at first, but everything within me was screaming: "A donkey?! And what about elephants? Giraffes and zebras? Monkeys at least?!". But then I looked at him, his expression softened, his eyes dreamy, his mouth bent in half smile. Perhaps he was recollecting the softness of his donkey friend's ears, the velvety touch of its muzzle... I nodded my head. I understood.

***

Moi rodzice, podczas swojej pierwszej wizyty w Edynburgu, byli zauroczeni szarymi wiewiórkami, które harcowały jak szalone w Ogrodzie Botanicznym. Jak wiadomo, w większości Europy wiewiórki są rude, ale w Wielkiej Brytanii wiele rzeczy albo się wyróżnia albo jest na opak: krany od gorącej i zimnej wody montuje się oddzielnie, odleglość mierzy się często w jardach, a nie w metrach, a ruch uliczny jest lewostronny. Nic więc dziwnego, że wiewiórki są tu szare! Moi rodzice szybko się dowiedzieli, że te szare to odmiana z Północnej Ameryki, która w dużej mierze wyparła na Wyspach swoje rude kuzynki. Mimo to, rodzice wciąż byli zachwyceni szarymi wiewiórkami, czemu zresztą wcale się nie dziwię, bo także bardzo je lubię. Ale jednocześnie tęsknię za widokiem orzechożerców o rudych kitach i białych brzuszkach. Widokiem, który kiedyś był dla mnie czymś pospolitym lecz zawsze jednakowo radosnym.

Przyjemność z obserwacji dzikich zwierząt, ciekawość by poznawać ich obyczaje - musiałam tego zaczerpnąć od moich rodziców, najpewniej poprzez osmozę. Zaczęło się chyba w głębokim dzieciństwie, od liczenia - zazwyczaj z okien samochodu - napotkanych na przydrożnych łąkach i na skraju lasów saren i zajęcy. Zabawa ta zapewniała mi i mojemu bratu moc wrażeń podczas podróży, a rodzicom święty spokój, bo obywało się wtedy bez bratersko-siostrzanych kłótni. Było jeszcze pokazywanie sobie nietoperzy latem o zmroku, tropienie jeży w jesiennych ogrodach, a zimą dokarmianie zięb i sikorek.

Niedawno koleżanka opowiadała mi, że jej szef spotkał kiedyś Dalai Lamę. Po oznajmieniu takiej nowiny, koleżanka zamilkła na chwilę w nabożnym skupieniu, a wyraz jej twarzy zdradzał pewność mojego nad tym faktem zachwytu. Założę się o cokolwiek, że mój własny ton głosu i gesty wyrażają takie same emocje, gdy opowiadam komuś, że napotkałam kiedyś prawdziwą salamandrę. Zdarzyło się to w górach, w chłodny, wilgotny poranek. Szłam stromą grząską ścieżką i nagle ją ujrzalam: czarną, w charakterystyczne żółte plamy, jaszczurkopodobną płazią piękność! Nic nie poradzę, że jestem dumna z tego zdarzenia tak, jakby była w tym jakaś moja osobista zasługa...

Z drugiej strony, przez długi czas czułam się okropnie pokrzywdzona, bo nigdy nie miałam okazji zobaczyć fok w ich naturalnym środowisku. Pewnego pięknego dnia jednak, na zachodnim wybrzeżu Szkocji, moje życzenie spełniło się i było to coś naprawdę wyjątkowego. Dla emr foki, choć zachwycające, nie były niczym nowym, ale on z kolei nigdy nie widział dzika, czego mu zresztą bardzo współczuję i planuję, jak zmienić ten stan rzeczy.

Jednym z moich największych marzeń jest odwiedzić Afrykę. Poczuć zaschniętą ziemię pod stopami, gorące słońce na skórze, oddychać rozgrzanym do ostateczności powietrzem. Oraz zobaczyć zwierzęta, oczywiście. Póki co, nigdy nie pozostaję obojętna wobec miejsc takich jak zoo (najwspanialsze w jakim byłam, to to w Kolonii, najsmutniejsze - bo raczej zaniedbane - w Odessie, a najbardziej urocze, małe lecz pięknie położone, w Krakowie), ochronki dla odratowanych dzikich zwierząt, centra gadów i płazów, akwaria oraz ptaszarnie.

Mój zachwyt nad dzikimi zwierzętami pozostaje tak samo mocny, jak u dziecka, którym kiedyś byłam. Jest chyba tak, że przyglądanie się zwierzętom, nieważne, czy jest to gąsiennica na łące czy odratowane szympansy bawiące się w ochronce, pozwala mi odnaleźć w sobie - na moment - zagubioną na codzień, dziecięcą bezgraniczną radość.

Kiedy zapytałam znajomego małego chłopczyka po jego powrocie z Kenii, jakie było najwspanialsze zwierzę, które tam widział, odpowiedział mi zdecydowanie: 'Osioł'. Jako odpowiedzialna dojrzała osoba nie okazałam rozczarowania, ale wszystko we mnie krzyczało: "Osioł?! Jak to osioł?! A słonie? Zebry i żyrafy? Małpy przynajmniej?!". Lecz wtedy zobaczyłam rozmarzony wyraz twarzy chłopca i usta wygięte w delikatnym półuśmiechu. Pewnie przypominał sobie właśnie miękkie uszy swego przyjaciela osła i dotyk jego aksamitnego pyska. Pokiwałam głową. Rozumiałam go.