Her name is Melancholia

Her name is Melancholia and I'm no Little Miss Sunshine, so we get along well. We usually bond between November and February, then she starts fading away, and I regain some sharpness of thought and action. According to some scientific data, or maybe it's the old wives' wisdom indeed, meteorological conditions can greatly influence psychological ones. Thus, when cold dark months enter our Northern hemisphere, Melancholia may enter our brains (their right hemispheres surely, as my careless common knowledge suggests).

I gladly believe this theory. She, Melancholia, doesn't care.

***

Ona ma na imię Melancholia, a ja nie jestem żadnym Wiecznie Radosnym Promyczkiem, więc dogadujemy się z sobą całkiem nieźle. Zazwyczaj jesteśmy razem od listopada do lutego, później ona zaczyna jakby blednąć i znikać, a ja nabieram kolorytu oraz energii w słowach i czynach. Istnieją chyba badania naukowe - a może to zwykła mądrość ludowa - które dowodzą, że stan pogodowy ma wpływ na stan umysłu. Tak więc gdy zimne i ciemne miesiące opanowują półkulę północną, Melancholia opanowuje umysły niektórych z nas (a raczej nasze prawe półkule mózgowe, jak mi tu podpowiada moja beztroska wiedza ogólna). 

Ja tej teorii chętnie wierzę. Jej, Melancholii, jest wszystko jedno.

Postcards from the everyday

The routine creeps in sneakily.

After a relocation your life seems to be turned upside down; it stands on its own metaphorical head in a wobbly, uncontrollable manner. There is no way you can feel settled until the last box of stuff is unpacked, the last item of possesion stacked in the right place and until furniture in the rented room is moved according to your own personal feng shui sensibility, that is to your liking. Then and only then can you properly start getting accustomed to the new house, new job and new town altogether.

And days pass, as days do. There comes a morning when nothing is so new any more. You barely notice this change, for it's been happening smoothly, seamlessly, along with the emergence of your new daily routine.

Every weekday the same bus service takes you to work, from the same stop, at the same hour am. On the bus, a few once unfamiliar faces smile at you in a friendly sign of recognition. The brisk walk from the bus stop to your workplace always takes seven minutes: you walk on the same side of the road and take a shortcut across the lawn. Only leaves on the trees change colour into deeper and deeper displays of yellow, red and brown. Only grass changes from lush green to soggy mud to stiff surface covered with a white film of frost. Only your thoughts circle around different subjects and ideas...

In the afternoon the same bus service takes you back home. Late afternoons and evenings may be more variable than mornings but still, you're likely to repeat paths that you've already stepped upon. That's routine for you, the ruler of your weekday geography.

Taming unfamiliar into familiar, even for the price of being routinised on a weekday basis has its nice sides. You discover and you get attached to what you consider worthwhile.

The sea. In the business of your routine you easily forget its immediate physical closeness. But it's always there, around the corner, down the street. And you always end up on its shore, eventually, when the routine ceases to boss you around at the end of the week.

The sea, like a big, deep breath, revitalising.

***

Rutyna wkrada się niepostrzeżenie.

Po przeprowadzce twoje życie jest wciąż przewrócone do góry nogami i chybocze się na wszystkie strony w sposób trudny do opanowania. Nie może byc mowy o poczuciu zadomowienia, dopóki nie rozpakujesz ostatniego pudła z dobytkiem, dopóki nie upchniesz w odpowiednim miejscu ostatniego przedmiotu oraz dopóty nie przemeblujesz wynajętego pokoju według własnego, osobistego poczucia feng shui, to jest wedle własnego widzimisię. Wtedy i tylko wtedy możesz naprawdę rozpocząć proces oswajania nowego domu, nowej pracy, nowej przestrzeni.

A dni, jak to dni, mijają. W końcu przychodzi poranek, kiedy nic już nie wydaje się takie nowe. Ale tę zmianę akurat ledwo zauważasz, bo zachodzi ona stopniowo, po ugruntowaniu twojej nowej cotygodniowej rutyny.

Codziennie od poniedziałku do piątku ten sam autobus zabiera cię do pracy, z tego samego przystanku, o tej samej porannej godzinie. W autobusie kilka twarzy, jeszcze niedawno nieznajomych, uśmiecha się po sąsiedzku na twój widok. Energiczny spacer z przystanku do miejsca zatrudnienia zajmuje ci siedem minut: idziesz zawsze po tej samej stronie ulicy i robisz skrót przez duży trawnik. Tylko liście na drzewach zmieniają się, intensywniejąc jesiennym kolorem. Tylko trawnik czasem porasta soczystą zielenią, czasem podmaka błotem, to znów zastyga pod cienką warstewką szronu. I tylko twoje myśli oscylują wokół coraz to innych tematów...

Po południu ten sam autobus zabiera cię z powrotem do domu. Późne popoludnia i wieczory bywają bardziej zróżnicowane niż poranki, ale i tak raczej na pewno będziesz powielać ścieżki, które już wcześniej wydeptałaś. Tak oto rutyna, władczyni mało ustępliwa, wyznacza geografię twojej codzienności.

Oswajanie nowego otoczenia ma swoje bezsprzeczne uroki, nawet za cenę bycia zrutynizowaną. Uważniej rozglądasz się dookoła i odnajdujesz miejsca, o których wkrótce możesz pomyśleć 'moje'.

Morze. W zgiełku codziennych spraw łatwo zapominasz o jego fizycznej bliskości. A ono zawsze jest niedaleko, tuż za rogiem, ulicą w dół. Zawsze jednak, prędzej czy później, trafiasz na jego brzeg. W końcu tygodnia, gdy rutyna przestaje zarządzać twoim czasem i twoim kompasem.

Morze, głeboki oddech i wytchnienie.






 

What never ceases to amaze us? Animals! Animals!

When my parents visited me in Edinburgh for the first time, they were very excited to see... grey squirrels scampering madly across the Botanical Gardens. Everyone knows that European squirrels are red, but in Britain many things are clearly either inverted or distinct: taps for cold and hot water are separate, some things still get measured in yards rather than meters, and the traffic runs on the left hand side. No wonder then, grey squirrels! It was explained to my parents that these were North American squirrels, more successful on the British Isles than their now endangered red cousins. The charm of novelty was strong, and my mum and dad loved grey squirrels all the same. To be sure, I'm rather fond of them too, but I miss the sight of tiny nut eaters with red brushes and white bellies... The sight that once used to be common to me and always equally joyous.

The joy of spotting wild animals, the delight in observing their behaviour, the curiousity to learn about their habitat - all these I must have acquired from my parents by sheer osmosis. It began in early childhood, with ever so excited counting - usually out of a car window - of deer and hares that commonly fed on the fields of Polish countryside. This activity used to keep me and my brother interested while travelling and prevented many sibling arguments in the back seats of the car. There was also observing bats flitting in the summer evening sky, hedgehogs in autumnal gardens and feeding bullfinches and blue tits in the winter.

Recently someone told me that her friend once met the Dalai Lama. As she announced this, she made a short meaningful pause which was full of admiration and delight, and her facial expression indicated the anticipation of me getting impressed. I am absolutely sure that my tone of voice and body language signal exactly the same messages when I tell people that I once saw a real salamander in the wild, for I can't help being proud of this as if it was some kind of personal achievement. It happened on a cool damp morning in the south Polish hills. I walked up the steep moist path and there she was, this lizard-shaped amphibian, black with characteristic yellow patches, there she was in her full glory!

On the other hand, for a long time I pitied myself for not having seen seals in the wild, up until my wish came true in abundance one day on the west coast of Scotland, and that was a real treat. To emr seals were nothing new (though still amazing), but he had never seen a wild boar, something very familiar to me. I deeply sympathise with mr e for the wild boar absence in his life and make mental plans to try and change this state of affairs at some point.

One of my biggest dreams is to visit Africa. To feel that soil under my feet, that sun on my skin, to breathe that hot air. And to see animals, of course. I'm always keen to visit zoos (the most amazing that I saw was in Cologne, the most upsetting - because rather neglected - in Odessa, the cutest, small but beautifully laid out - in Krakow), wild animal rescue sanctuaries, reptile centres and aviaries.

Thus, my awe at animals is still as strong as the child's who I once was. I think that looking at animals, be it staring at a caterpillar on a meadow or laughing at playful chimps in a rescue centre wakes up that child within me, allows me to get a momentary connection and recreation of the lost feeling of pure joy and happiness.

When I asked this little boy who had just come back from Kenya what the most amazing animal that he saw there was, he said decidedly: "A donkey". As a responsible grown up I didn't exhibit the feeling of disappointment that approached me at first, but everything within me was screaming: "A donkey?! And what about elephants? Giraffes and zebras? Monkeys at least?!". But then I looked at him, his expression softened, his eyes dreamy, his mouth bent in half smile. Perhaps he was recollecting the softness of his donkey friend's ears, the velvety touch of its muzzle... I nodded my head. I understood.

***

Moi rodzice, podczas swojej pierwszej wizyty w Edynburgu, byli zauroczeni szarymi wiewiórkami, które harcowały jak szalone w Ogrodzie Botanicznym. Jak wiadomo, w większości Europy wiewiórki są rude, ale w Wielkiej Brytanii wiele rzeczy albo się wyróżnia albo jest na opak: krany od gorącej i zimnej wody montuje się oddzielnie, odleglość mierzy się często w jardach, a nie w metrach, a ruch uliczny jest lewostronny. Nic więc dziwnego, że wiewiórki są tu szare! Moi rodzice szybko się dowiedzieli, że te szare to odmiana z Północnej Ameryki, która w dużej mierze wyparła na Wyspach swoje rude kuzynki. Mimo to, rodzice wciąż byli zachwyceni szarymi wiewiórkami, czemu zresztą wcale się nie dziwię, bo także bardzo je lubię. Ale jednocześnie tęsknię za widokiem orzechożerców o rudych kitach i białych brzuszkach. Widokiem, który kiedyś był dla mnie czymś pospolitym lecz zawsze jednakowo radosnym.

Przyjemność z obserwacji dzikich zwierząt, ciekawość by poznawać ich obyczaje - musiałam tego zaczerpnąć od moich rodziców, najpewniej poprzez osmozę. Zaczęło się chyba w głębokim dzieciństwie, od liczenia - zazwyczaj z okien samochodu - napotkanych na przydrożnych łąkach i na skraju lasów saren i zajęcy. Zabawa ta zapewniała mi i mojemu bratu moc wrażeń podczas podróży, a rodzicom święty spokój, bo obywało się wtedy bez bratersko-siostrzanych kłótni. Było jeszcze pokazywanie sobie nietoperzy latem o zmroku, tropienie jeży w jesiennych ogrodach, a zimą dokarmianie zięb i sikorek.

Niedawno koleżanka opowiadała mi, że jej szef spotkał kiedyś Dalai Lamę. Po oznajmieniu takiej nowiny, koleżanka zamilkła na chwilę w nabożnym skupieniu, a wyraz jej twarzy zdradzał pewność mojego nad tym faktem zachwytu. Założę się o cokolwiek, że mój własny ton głosu i gesty wyrażają takie same emocje, gdy opowiadam komuś, że napotkałam kiedyś prawdziwą salamandrę. Zdarzyło się to w górach, w chłodny, wilgotny poranek. Szłam stromą grząską ścieżką i nagle ją ujrzalam: czarną, w charakterystyczne żółte plamy, jaszczurkopodobną płazią piękność! Nic nie poradzę, że jestem dumna z tego zdarzenia tak, jakby była w tym jakaś moja osobista zasługa...

Z drugiej strony, przez długi czas czułam się okropnie pokrzywdzona, bo nigdy nie miałam okazji zobaczyć fok w ich naturalnym środowisku. Pewnego pięknego dnia jednak, na zachodnim wybrzeżu Szkocji, moje życzenie spełniło się i było to coś naprawdę wyjątkowego. Dla emr foki, choć zachwycające, nie były niczym nowym, ale on z kolei nigdy nie widział dzika, czego mu zresztą bardzo współczuję i planuję, jak zmienić ten stan rzeczy.

Jednym z moich największych marzeń jest odwiedzić Afrykę. Poczuć zaschniętą ziemię pod stopami, gorące słońce na skórze, oddychać rozgrzanym do ostateczności powietrzem. Oraz zobaczyć zwierzęta, oczywiście. Póki co, nigdy nie pozostaję obojętna wobec miejsc takich jak zoo (najwspanialsze w jakim byłam, to to w Kolonii, najsmutniejsze - bo raczej zaniedbane - w Odessie, a najbardziej urocze, małe lecz pięknie położone, w Krakowie), ochronki dla odratowanych dzikich zwierząt, centra gadów i płazów, akwaria oraz ptaszarnie.

Mój zachwyt nad dzikimi zwierzętami pozostaje tak samo mocny, jak u dziecka, którym kiedyś byłam. Jest chyba tak, że przyglądanie się zwierzętom, nieważne, czy jest to gąsiennica na łące czy odratowane szympansy bawiące się w ochronce, pozwala mi odnaleźć w sobie - na moment - zagubioną na codzień, dziecięcą bezgraniczną radość.

Kiedy zapytałam znajomego małego chłopczyka po jego powrocie z Kenii, jakie było najwspanialsze zwierzę, które tam widział, odpowiedział mi zdecydowanie: 'Osioł'. Jako odpowiedzialna dojrzała osoba nie okazałam rozczarowania, ale wszystko we mnie krzyczało: "Osioł?! Jak to osioł?! A słonie? Zebry i żyrafy? Małpy przynajmniej?!". Lecz wtedy zobaczyłam rozmarzony wyraz twarzy chłopca i usta wygięte w delikatnym półuśmiechu. Pewnie przypominał sobie właśnie miękkie uszy swego przyjaciela osła i dotyk jego aksamitnego pyska. Pokiwałam głową. Rozumiałam go.

E for... my love E

So far, the wind has been blowing my life in such a way that I never happened to live in one little village, town or city for longer than six years. Except for E. With E, the duration of my dwelling reached a record number of seven years.

Seven happy years these were, though my love affair with E goes back even further into the past. I had been visiting and leaving the city on a number of occasions before finally settling there. This makes it all together... ah, eleven years of an intimate relationship! My affection for E was instant and constant and I have reasons to believe that it was mutual too, as the city always treated me kindly.

Recently the wind blew my life in a new direction and so change was inevitable: I had to leave. It wasn't about E, it was about me. And so I moved to another location within this big island. My move went neatly, diagonally, far down to the southern shores. At the moment I remain in a newcomer's awe of the blueness of the sea here, of the sandiness of the beaches and of the simple fact that I can still make use of my summer dresses, even though it's September now. But nevertheless, me and E - that's something special, we'll always be very close. I'll be coming back there, as it will always make me feel welcome. Somehow I'm certain of this.

What did I leave behind? My favourite places, from acres of greenery spreading out over the volcanic rocks to the best cinema in the world, just to be brief and mention these two. The forever unfinished tram works. Cold breeze in the air that the locals like to call 'fresh'. People speaking with beautiful hearty accents. Dear old friends. My bike.

Edinburgh, E - you are my chosen one, regardless the direction the wind blows.

***

Jak dotąd w moim życiu wiatry tak zawiewały, że nie mieszkałam w żadnej miejscowości dłużej niż przez sześć lat. Jedynym wyjątkiem jest E, gdzie okres mojego stałego pobytu osiągnął rekordową liczbę siedmiu lat.

Było to siedem szczęśliwych lat, ale mój romans z E sięga jeszcze bardziej odległej przeszłości. Zanim na dobre się tu osiedliłam, wyjeżdżałam stąd i wracałam kilka razy. To daje w sumie... ach, jedenaście lat poufnego związku! Moje uczucie do E było natychmiastowe oraz niezmienne i mam powody by sądzić, że było ono także odwzajemnione, bo E zawsze traktował mnie serdecznie.

Ostatnio wiatry znowu zawiały i zmiana okazała się nieunikniona. I nie chodziło tu o E, chodziło o mnie. Przeprowadziłam się więc do innej miejscowości na tej samej dużej wyspie. Przeniosłam się ładnie, po przekątnej, w dół aż na południowe wybrzeże. Jako typowa nowoprzybyła, jestem ostatnio pod ciągłym wrażeniem niebieskości tutejszego morza, sypkości piasku na plaży oraz prostego faktu, że wciąż mogę nosić letnie sukienki, chociaż jest już wrzesień. Lecz mimo wszystko - E i ja to jednak coś wyjątkowego. My na zawsze pozostaniemy najbliższymi przyjaciółmi. Ja zawsze będę do niego wracać i zawsze w jego otwarte ramiona. Nie wątpię w to.

Co zostawiłam za sobą, razem z E? Ulubione miejsca, począwszy od połaci zieleni porastających powulkaniczne skały, na najlepszym kinie świata skończywszy. Nigdy nie kończącą się budowę linii tramwajowej. Lodowatą bryzę w powietrzu, którą tubylcy nazywają 'rześka'. Mowę o pięknym choć trudnym akcencie. Starych, dobrych przyjaciół. Ukochany rower.

Edynburg, E - mój na zawsze wybrany, bez względu na kierunek wiatrów.

The Butterfly Collector

Our rural Swedish holiday. An IKEA-style wooden house in the south-east corner of Skane region. A garden full of buzzing insects, chattering birds and quietly tiptoeing hedgehogs. Fields of golden wheat, red cabbage and green onions spread out to the horizon. On the horizon – the Baltic Sea.

The sea here is shallow for miles off shore and in this year's hot weather it's as warm as soup. The shore is mainly overgrown with reeds, and beaches are scarce. Instead you can find wooden mini piers, leading for a few meters into the water.

One evening we take our usual wander to the nearby pier. As we approach the shore via a sandy road, we notice some peculiar activity on the boggy meadow. A portable generator is buzzing like a giant bumble bee and provides electricity to the bright lamps situated at several points along the field. White linen sheets and odd little piles of egg boxes rest under the lamps. Astonished, we come forward.

An elderly man is sitting at a picnic table. After brief small talk we find out: he is a Butterfly Collector. We are truly intrigued and so keep pitching him questions. Then we are sitting at the picnic table too, sipping black coffee out of the Butterfly Collector's flask.

He's been collecting butterflies since he was thirteen. He drove 200 km just to be in this particular spot near our house, to spend the night waiting for this particular kind of night butterfly. He brings a book from his car and shows us a picture of the butterfly he is after. It's small, grey and utterly undistinguished. We look at other butterflies in the book and the Butterfly Collector, in his melodic Swedish accent, unfolds a story for each butterfly that takes our fancy.

In Swedish, 'butterfly' is 'fjäril'. There are over 100 day species in Sweden and over 800 night ones. 'Are these night butterflies moths?', asks mr e. 'Well. It depends how you define a moth', the Butterfly Collector shrugs his shoulders impatiently. We sense that the problem of defining a moth bears heavy undertones of some sensitive ontological argument, so we quickly abandon the subject.

In the end, the Butterfly Collector says that he has a gift for me. He opens his book again and points to a picture of a white and blue butterfly. 'This one doesn't feed on pollen. It likes the fermented juices of willow tree bark. Pour some wine and sugar on a cloth and wait... It may visit you', he smiles at me mischievously.

The next day I proceed according to his advice. For a long time nothing happens. The only creatures my sample attracts are big fat flies. Then, all of a sudden, a butterfly lands on the fragrant fermented surface! Like the Butterfly Collector, I capture it, though not with a net. The rushed snap comes out all blurry, but the hunter-gatherer thrill I receive will remain vivid with me long after.

***

Nasze wiejskie szwedzkie wakacje. Drewniany dom w stylu jak z IKEA, ogród pełen brzęczących owadów, rozświergotanych ptaków i cichaczem tuptających jeży. Połacie złotych zbóż, modrej kapusty i zielonej cebuli rozciągające się po horyzont. Na horyzoncie – Morze Bałtyckie.

Bałtyk tutaj jest płytki na kilka kilometrów od brzegu i - w tegorocznych upałach - ciepły jak zupa. Brzegi, jak nad jeziorem raczej niż nad morzem, porośnięte są trzciną, a plaże zdarzają rzadko. Zamiast nich liczne drewniane pomosty prowadzą wprost do wody.

Tego wieczoru jak zwykle wybieramy się na przechadzkę w stronę morza, do naszego okolicznego pomostu. Zbliżając się do nadbrzeża - piaszczystą drogą wiodącą pośród pól i podmokłych łąk - zauważamy, że dzieje się tam coś dziwnego. Ktoś ustawił na drodze przenośny generator, który brzęczy niczym gigantyczny trzmiel i dostarcza energii jasno świecącym lampom rozstawionym w kilku punktach łąki. Pod lampami leżą białe prześcieradła, a na nich - tekturowe pudełka po jajkach. Zadziwieni, podchodzimy bliżej.

Starszawy mężczyzna siedzi przy drewnianym piknikowym stole. Po krótkiej wymianie uprzejmości odkrywamy, że właśnie spotkaliśmy Kolekcjonera Motyli. Zaintrygowani, zadajemy mu coraz więcej pytań. Nawet nie zauważamy, kiedy i my zasiadamy przy piknikowym stole i popijamy kawę z termosu Kolekcjonera.

Kolekcjoner zbiera motyle odkąd skończył trznaście lat. Tego dnia przejechał dwieście kilometrów, by spędzić noc w tym konkretnym miejscu nieopodal naszego domu, czekając na ten konkretny gatunek nocnego motyla. Kolekcjoner przynosi z samochodu książkę i pokazuje nam zdjęcie motyla, dla którego tu dzisiaj przybył. Motyl jest mały, szary i niczym się nie wyróżnia. Patrzymy też na inne zdjęcia, a Kolekcjoner, przyjemnym głosem o melodyjnym szwedzkim akcencie, opowiada nam o każdym motylu, który przykuwa naszą uwagę.

Po szwedzku 'motyl' oznacza 'fjäril'. W Szwecji występuje ponad sto gatunków dziennych i ponad osiemset gatunków nocnych motyli.
- Czy te nocne motyle to ćmy? - pyta emr. 
- A! To zależy, jak definiujesz ćmę! - Kolekcjoner Motyli niecierpliwie wzrusza ramionami. Wyczuwamy, że problem zdefiniowania ćmy jest delikatny niczym dysputa z zakresu ontologii, więc czym prędzej porzucamy temat.

Na pożegnanie Kolekcjoner Motyli mówi, że ma dla mnie prezent. Ponownie otwiera książkę i tym razem wskazuje na motyla o białoniebieskich skrzydłach. 
- Ten nie karmi się pyłkiem kwiatowym, tylko sfermentowanymi sokami z kory wierzby. Nalej trochę wina na płótno, posyp cukrem i zaczekaj... może cię odwiedzi - uśmiecha się do mnie łobuzersko.

Następnego dnia postępuję dokładnie według jego wskazówek. Przez długi czas nic się nie dzieje. Jedyne owady, które przyciąga moja próbka, to duże tłuste muchy. Lecz nagle, ni stąd ni z owąd, motyl osiada na aromatycznej sfermentowanej powierzchni! Niczym Kolekcjoner Motyli próbuję go pochwycić, lecz nie za pomocą siatki. Pośpieszne zdjęcie wychodzi zamazane, za to wspomnienie zbieracko-łowieckiego dreszczu, którego doznaję, długo pozostaje wyraźne.

The Water of Leith. Take a stroll with me, will you?

A and I are wandering around Leith in the sunny late afternoon. I have an analogue camera with me that has only two exposures to spare before I take the film to a shop to get it processed.
'I'm gonna finish off the film today', I explain to A. 'But I want to capture rather nice things. Like flowers or something', I add, as I'm in the mood for nice pretty things.
'I know!', exclaims A and his eyes get sparkle with a sudden blast of AVery Good Idea. 'Follow me, I'll show you an Exceptionally Charming Spot!'. His tone of voice and body language indicate such enthusiasm that I follow him towards the Water of Leith, our local river, truly intrigued. For I thought I knew this area and all its Charming Places better than the back of my hand, but there you are, A is going to surprise me!

We're twisting and turning a little cos A can't remember the exact way to the Spot. Finally, after having climbed a small slope and torn through some bushes, A announces triumphantly: 'It's here!'.

For a few moments I say nothing, trying to link in my head the view that unfolds in front of my eyes to the idea of An Exceptionally Charming Spot, in any way. No, I can't. Is it a silly joke that A is playing on me, is it his perverted sense of aesthetics taking an upper hand, or did he simply go crazy? And if it's the latter, what sort of raptures should I express in order not to upset the madman?

For what appears in front of me is everything but charming. An old dirty bench, vague remains of something that used to be green grass and a few apathetic daisies popping their worn out heads out from amongst the piles of empty beer cans, cigarette butts and crisp bags. All this surrounded by dry and broken branches of bush. In summary, dodgy yuck.

I slowly move my gaze from the smashed glass that rests under the bench towards A. His face expresses a clash between confusion and embarrassment.
'Last time I was here, it looked quite different', he utters as a shy apology.
'Aha. And were you drunk or were you in love back then? Or quite both?', I murmur a grumble, but I take a mandatory snap with my camera anyway.

We then take a stroll along The Water of Leith and as usual I am startled by the serene beauty of the view over the river. I always think that early evening is the best time to come here: clear air, lilac sky, metallic lustre of waters and a thick wall of greenery along the way can soothe any stressed city-dweller's nerves.
'Look, a heron hunting over there!', exclaims A with wonder.
'It's a sculpture, you fool', I'm determined not to get unnecessarily excited again today. But at once I realise that I'm wrong and he is right, a heron is real indeed. Not only good art but real wildlife can you spot alongside this little river!

The sculpture I refer to in a nonchalant moment of folly is one of the lesser known art works situated in the actual river. More famous are Antony Gormley's six statues, but due to last year's floods, most of Gormley's sculptures were knocked over by The Water of Leith. This however went in accordance with the installations' very nature, as they were designed to be non-obstructive and disappear into the water in case of severe natural conditions.

Thus, forget places like A's unfortunate Charming Spot. Or rather, excuse them. They are here, but I dare say, are less common than real and man-made herons and the likes.

I use my last snap to try and capture the hunting bird we pass, but it is quicker and manages to flee. So instead we try to find the statue heron, but we can't. Maybe it was taken by the river like Gormley's statue men, or maybe it became temporarily covered by the ever lush display of summer greenery?

No matter though. This is The Water of Leith, An Exceptionally Charming Place.

***

W słoneczne późne popołudnie A. i ja włóczymy się po Leith, dzielnicy Edynburga, w której oboje mieszkamy. Mam ze sobą aparat analogowy z dwiema ostatnimi klatkami na filmie do wykorzystania.
- Chcę wypstrykać wszystkie zdjęcia dzisiaj - wyjaśniam A. - Ale wiesz, żeby było na nich coś ładnego. Jakieś kwiatki na przykład - dodaję, bo jestem dziś miło nastrojona na odbiór miłych rzeczy.
- Wiem! - rozpromienia się A., a jego oczy rozświetla błysk zwiastujący nagły przypływ Wspaniałego Pomysłu. - Pokażę ci Wyjątkowo Urokliwy Zakątek!
Ton jego głosu i gesty zdradzają taki entuzjazm, że zaintrygowana podążam za nim w stronę Water of Leith, naszej lokalnej rzeczki. Jak dotąd myślałam, że znam tę okolicę jak własną kieszeń, a tu proszę, A. chce mnie zaskoczyć!

Przez jakiś czas krążymy niepewnie, bo A. nie pamięta dokładnej drogi do Zakątka. Wreszcie, po wspięciu się na niewielki pagórek i przedarciu przez średnio gęste haszcze, A. oznajmia triumfalnie:
- To tutaj!

Przez kilka chwil nic nie mówię, dokonując mentlnej próby dopasowania idei Wyjątkowo Urokliwego Zakątka z widokiem, który roztacza się przed moimi oczami. Bezskutecznie. Czy to jakiś dziwaczny dowcip A., czy jego perwersyjne poczucie estetyki, czy też po prostu mój przyjaciel zwariował? A jeśli to ostatnie, jakie zachwyty powinnam wyrazić, żeby przypadkiem nie sprowokować wariata?

Bowiem to co rozpościera się przede mną można określić wieloma epitetami, z wyjątkiem słowa 'urokliwy'. Jest tu stara brudna ławka, pozostałości czegoś, co kiedyś mogło być zieloną trawą, kilka apatycznych stokrotek, wyłaniających swe podwiędłe główki spomiędzy petów papierosowych, pustych puszek po piwie i torebek po czipsach. Wszystko to otoczone jakimiś suchymi badylami. Mówiąc krótko, melina pod chmurką.

Powoli przenoszę swoje spojrzenie z potłuczonego szkła pod połamaną ławką na A. Jego twarz wyraża coś pomiędzy zakłopotaniem a dezorientacją.
- Kiedy tu byłem ostatnio, wyglądało to jakoś inaczej - usprawiedliwia się nieśmiało.
- Acha. A byłeś wtedy pijany, czy zakochany? Czy wszystko naraz? - pozwalam sobie na kąśliwą uwagę i mimo wszystko pstrykam obligatoryjną fotkę.

Następnie wyruszamy na przechadzkę wzdłuż Water of Leith i jak zwykle jestem pod wrażeniem łagodnej urody tej rzeki. Zawsze myślę, że wczesny wieczór to idealna pora, by tutaj przyjść: przejrzyste powietrze, liliowe niebo, metaliczny połysk wody i gruba warstwa zieleni wokół zdołają ukoić nerwy każdego zestersowanego mieszczucha.
- Patrz, czapla łowi ryby! - wykrzykuje A. z zachwytem.
- To rzeźba, głupku - pukam się znacząco w czoło, bo jestem zdeterminowana nie dać się już dzisiaj omamić obietnicą niby-ekscytujących wydarzeń. Lecz zaraz zdaję sobie sprawę, że to A. ma rację, nie ja: czapla jest żywa i prawdziwa. Nie tylko dzieła sztuki, ale też dzikie zwierzęta można napotkać wzdłuż tej małej rzeczki.

Rzeźba, o którą kłócę się nonszalancko a bezpodstawnie, to jedna z mniej znanych instalacji położonych – tak, w samej rzece. Bardziej sławnych jest sześć posągów autorstwa Anthony'ego Gormley'a, ale ze względu na zeszłoroczne wylewy rzeki większość figur Gormley'a zostało zalanych przez rwący potok Water of Leith. Taki był jednak zamysł tych instalacji: miały być one jak najbardziej nieinwazyjne w środowisko naturalne i ich zniknięcie pod wodą w przypadku podtopień było przewidziane w projekcie.
 
A więc, można zapomnieć miejsca takie jak ten nieszczęsny Urokliwy Zakątek A. A raczej, można je wybaczyć. One tutaj występują, ale jakby mniej licznie niż prawdziwe oraz stworzone ręką artystów czaple i tym podobne.
 
Zużywam ostatnią klatkę na filmie, by sfotografować polującą czaplę, ale jest ona szybsza i odfruwa w momencie, gdy wyzwalam przesłonę. Nie udaje się nam też tym razem odnaleźć statuetki czapli w rzece. Może została porwana przez wodę, jak figury Gormley'a, a może zasłonił ją letni gąszcz roślinności?
 
Nieważne, nieważne. To jest Water of Leith. Wyjątkowo Urokliwe Miejsce.

Things Lost in Time and The Memory of Senses

My grandad was a hobbyist orchardist. He had an orchard of course, and in that orchard he grew all kinds of fruit trees which were common in these particular times (second half of the twentieth century) in that particular geographical location (central Poland, which is now central Europe, but back then it used to be the East). The trees were of the old-fashioned type. They grew high, not like these modern dwarf trees that make harvesting so much easier, so you'd often need a tall ladder to get your hands on the fruit.

From spring to autumn we used to pick and consume and store and preserve and share with friends, neighbours and relatives huge amounts of seasonal fruit. Pink cherries would come first in early June, followed by green 'paper' apples*, then yellow cherries, then other kinds of apples, morello cherries whose sweet and sour flavour I adored, all sorts of plums, and then large and round black cherries. Pears too, from the soft, sweet and juicy types to the hard, rough-skinned fruits that kept well throughout the winter time; but they would come in the end, after the harvest, when the smoky smell over the burning stubble-fields mixed with autumnal low-hanging mists. In the meantime there was the abundance of bush fruit - that is berries and currants - too, but they are another story altogether.

Sweet cherries were the best. They were the biggest treat of our yearly fruit feast. Cherry trees grew next to each other, at the very end of the orchard. First to ripen was the sweet pink cherry that had yellow flesh intersected with thin reddish veins. Then came yellow cherries, extremely uncommon, small and as sweet as honey. And at last, dark red cherries, almost black, so plump and juicy and velvety... Sometimes I think that these cherries were what wine is to me now (however I like my wine dry and not sweet): pink cherries like refreshing fragrant rose wine, yellow ones like white sweet scented Pinot Grigio and red ones like deep and rich Burgundy...

My grandad is long gone and so is his orchard. I am long gone, far away from that central place of my childhood in central Europe, settled in the Northern lands where there are no storks nesting on telegraph poles, and no autumnal burning of stubble-fields, and no real cherry eating culture. And when I spot in a supermarket tiny boxes of poor looking cherries which passed their time of glory when they were still in transit from Spain, when I see how obscenely overpriced they are, I rather go for Scottish strawberries.

Then I close my eyes and I'm in my granny's pantry. There are rows of boxes full of cherries, so I reach to take a handful of the Burgundy red ones. In my hand, I can feel the firmness of the fruits and the coolness of their silky smooth coat.

*Wikipedia states that these are White Transparent apples and that they are used mainly in cooking because of their sharp taste. Which isn't true - when ripe these apples are extremely sweet and delicate!

***

Mój dziadek był sadownikiem hobbystą. Oczywiście miał swój sad, w którym rosły chyba wszystkie możliwe odmiany drzewek owocowych dostępnych w tamtych czasach (druga połowa dwudziestego wieku) na tamtej szerokości geograficznej (centralna Polska w centralnej Europie, choć wtedy był to rzecz jasna Wschód). Dziadek hodował staroświeckie odmiany owoców, więc drzewa rosły wysokie - nie tak jak te nowoczesne karłowate drzewka owocowe, które bardzo ułatwiają zbiory - i często trzeba było użyć drabiny, by dostać się do owoców.

Od wiosny do jesieni zbieraliśmy, konsumowaliśmy, magazynowaliśmy, przetwarzaliśmy i dzeliliśmy się z przyjaciółmi, sąsiadami i krewnymi różnymi rodzajami owoców sezonowych. Różowe czereśnie dojrzewały najwcześniej, w początkach czerwca, po nich przychodziły papierówki, następnie żółte czereśnie i wiśnie, których słodko-kwaśny smak uwielbiałam, inne rodzaje jabłek, przeróżne typy śliwek, i wreszcie duże, okrągłe, ciemnobordowe czereśnie. Gruszki też były, od miękkich, soczystych, słodkich odmian, po twarde owoce o szorstkiej skórce, które świetnie się przechowywały w ciągu zimowych miesięcy. Ale gruszki przychodziły ostatnie, już po żniwach, kiedy zapach dymu znad ściernisk mieszał się z nisko osadzoną mgłą i babim latem. W międzyczasie pojawiał się też urodzaj owoców krzewnych, takich jak agrest, porzeczki i maliny, ale to już całkiem odrębna historia.

Czereśnie były najlepsze. Były one ukoronowaniem naszej corocznej owocowej uczty. Drzewka czereśniowe rosły obok siebie, w najodleglejszej części sadu. Najwcześniejsze różowe czereśnie miały soczysty żółty miąższ poprzetykany czerwonymi żyłkami. Natępne były żółte czereśnie, niezwykle rzadko spotykane, drobne i miodowo słodkie. I wreszcie ciemnoczerwone, niemal czarne czereśnie, duże, jędrne, soczyste. Czasem myślę, że te czereśnie były dla mnie tym, czym wino jest teraz (pomimo, że wolę wytrawne, a nie słodkie wino): różowe czereśnie to orzeźwiające aromatyczne wino różowe, żółte czereśnie to białe słodko pachnące Pinot Grigio, bordowe czereśnie to intensywny, aksamitny Burgund...

Nie ma już mojego dziadka, nie ma jego sadu. Mnie też już od dawna nie ma w tamtym miejscu w centrum Europy, które stanowiło centrum mojego dzieciństwa. Wybrałam północne krainy, gdzie próżno szukać gniazd bocianich na słupach telegraficznych, gdzie nie pali się jesiennych ognisk na ścierniskach i gdzie nie ma prawdziwego nawyku - prawdziwej pasji - jedzenia czereśni. I kiedy w supermarkecie mijam maleńkie pudełka z marnie wyglądającymi czereśniami, których najlepszy czas minął, gdy wciąż jeszcze były w tranzycie z Hiszpanii, kiedy widzę ich nieprzyzwoicie wysoką cenę, wybieram szkockie truskawki.
 

A później zamykam oczy i znów jestem w spiżarni mojej babci. Stoją tam skrzynki wypełnione czereśniami, więc nabieram garść tych burgundzkich. W dłoni czuję jędrność, chłód i jedwabistą gładkość owoców.

 

The Metaphorical meets the Physical. In a Tapestry Place.

Word of mouth... Isn't it the best way of finding out about things? Just speak to people, just listen to them and you'll find your way to interesting events and places.

I was invited to a classical concert (which I'm moderately keen on) and thanks to this I found this small quirky place (which I'm awfully keen on).

Dovecot Studios, with its beautiful interior (a renovated Victorian swimming pool) displays not only a tapestry workshop containing fantastically imaginative tapestries, but also offers temporary exhibitions, talks and concerts.

From the Dovecot website: 'Dovecot is unique for its highly creative collaboration between artist, weaver and commissioner. Each tapestry combines the creative ideals of all three creative minds and the weaver will interpret, rather than simply translate, a design into textile'.

Oh yes, yes! That's what a literary translator does too: interprets the original work. Thus, a translator is an interpreter is a weaver that transforms the design of the original language into the textile of the secondary language... Or something like that ;)

So, here is another little discovery of one of Edinburgh's little places. Worth noticing. Worth checking out.

Dovecot Studios
10 Infirmary Street
Edinburgh EH1 1LT
( from 1st July the Weaving Studio Viewing Balcony is opened daily 12-3pm)

pictures by billion

***

Zasłyszane... Najlepsza droga by dotrzeć do ciekawych miejsc i wydarzeń. Trzeba tylko rozmawiać i słuchać i jakoś się natrafi na interesujące nas rzeczy.

Zostałam zaproszona na koncert klasyczny (średnio mnie kręci), dzięki czemu odkryłam ciekawe miejsce (zakręciło mną mocno).

Galeria Dovecot Studios, w pięknym wnętrzu (odnowione wiktoriańskie łaźnie) nie tylko skrywa warsztat tkacki z fantastycznymi gobelinam, lecz także organizuje wystawy czasowe, wykłady i koncerty.

Ze strony internetowej studia: 'Dovecot jest wyjątkowe ze względu na istniejącą tu niezwykle twórczą współpracę pomiędzy artystą, tkaczem i kuratorem projektu. Każdy gobelin łączy w sobie twórcze ideały trzech twórczych umysłów. Pracując nad gobelinem tkacz interpretuje, raczej niż po prostu odtwarza, oryginalny projekt artysty'.

Ach, to, to! To samo robi tłumacz literacki: interpretuje oryginalne dzieło. Więc tłumacz jest takim tkaczem, który przeobraża rysunek oryginalnego języka w tkaninę języka docelowego... Czy jakoś tak ;)

A zatem - oto kolejne małe odkrycie jednego z małych edynburskich miejsc. Warte zauważenia. Warte odwiedzin.
Dovecot Studios
10 Infirmary Street
Edinburgh EH1 1LT
(od 1 lipca balkon widokowy, the Weaving Studio Vewing Balcony, jest otwarty dla zwiedzających codziennie od 12.00 do 15.00)

zdjęcia zrobione przez billion



 

The Secret Garden Little Joy

The thing is, I'm not very observant. That is - visually, I'm not. I only seem to notice stuff that I'm directly interested in, indifferently disregarding the rest. Street signs, adverts on the sides of city buses, my boss's new haircut - these are things that my mental processing carefreely omits. emr often gets irritated with me when, after commenting on some funny/ridiculous/infuriating/kitsch artefact which currently occupies the public sphere, he finds out that I have no clue what he's talking about. 'How could you not have noticed this?! It's everywhere!', he gasps and I can only give him a silent apologetic look or indeed pretend that oh yes, I've just remembered the damned poster in question... What to do? I managed to ignore a big construction site in front of my workplace - even though there were talks about it for a month beforehand - up until someone finally pointed it out to me...

No wonder then that I missed this lovely tiny place in the heart of Edinburgh's Old Town for so long. It is a beautiful 17th century style secret garden hidden in one of the many closes of Canongate, the lower part of The Royal Mile. What's so great about it is that despite it being situated in the most touristy and busy part of the city, it remains quiet, intimate and charmingly old fashioned.

My excuse though is that the garden really is hidden and is easier to find if you already know that it exists. Now every time I pass Dunbar's Close I try to pop in there for a moment to enjoy the beauty of my most recent Edinburgh discovery. And if I have no time for contemplation, the fact that the garden is there and that I know about it pleases me all the same.

***

Prawda jest taka, że nie jestem zbyt spostrzegawcza. Jeśli chodzi o bodźce wizulane - nie jestem. Zazwyczaj zauważam tylko to, co mnie bezpośrednio interesuje, obojętnie ignorując całą resztę. Bilboardy, reklamy na autobusach miejskich, nowa fryzura mojej szefowej - te rzeczy beztrosko pozostawiam poza obrębem swojej świadomości. emr często się irytuje, gdy odkrywa, rozważając jakiś zabawny/idiotyczny/przyprawiający o furię/kiczowaty wyrób zajmujący w danym momencie przestrzeń publiczną, że nie mam pojęcia o czym mówi.
- Jak mogłaś nie zauważyć?! Przecież to jest wszędzie! - obrusza się, a ja mogę tylko zerkać przepraszająco lub też udawać, że ach! Oczywiście! Właśnie mi się przypomniał rzeczony plakat... Co zrobić, ja nawet nie zauważyłam rozpoczęcia sporej budowy przed moim miejscem pracy, dopóki ktoś mi owej budowy nie wskazał. Pomimo, że o budowie trąbiono cały poprzedzający ją miesiąc. Bywa.

Nic więc dziwnego, że śliczne maleńkie miejsce położone w samym sercu edynburskiego Starego Miasta tak długo uchodziło mojej uwadze. A jest to piękny, zaprojektowany na wzór siedemnastowieczny tajemniczy ogród, ukryty w jednym z wielu przesmyków ulicy Canongate, stanowiącej dolną część The Royal Mile. Najwspanialsze w tym sekretnym parku jest to, że pomimo swojej lokalizacji w najbardziej turystycznej części miasta, pozostaje on zaciszny, kameralny i uroczo staroświecki.

Na swoją obronę powiem, że ogród naprawdę jest ukryty i najłatwiej go znaleźć, gdy się już wie o jego istnieniu. Teraz zazwyczaj, kiedy przechodzę obok Dunbar's Close, zbaczam na chwilę z trasy, by nacieszyć się urodą mojego ostatniego edynburskiego odkrycia. A jeśli nie mam czasu na kontemplację, już sama świadomość, że ogród istnieje i że ja o tym wiem, bez pudła napawa mnie uciechą.

10 Kilometers Of Impressions, Streamed (Epilogue)

It takes no more than a few minutes to overcome the initial post-run dizziness. A bottle of water, a medal, a goody bag and I'm free to go. I've mentioned this before, haven't I? The crowd is huge. And in this crowd, there's no sight of A. What to do? I take an inquisitive stroll around the park. No, he is nowhere to be seen. Isn't it typical, I think while I'm walking in circles, doing a stretching routine and scanning the area with my eyes, all at the same time.

'Isn't it typical, I lost A!', I'll say later, expressing mild offense and humour all in one exclamation. Later, when I'm on the phone with mr e. On Skype with mum. At a racing track with E. 'A got lost, together with my phone!', I'll say. 'And my keys. And my money. And my jumper. And my freckin' banana!'. They'll find this unsurprising indeed, and they'll laugh. We'll laugh. Yeah, losing A will be mildly amusing as a story, but now it's getting too long. Where's this crazy beggar?!

'mjz!', I hear someone calling my name. I turn around, my eyes facing into sunshine. It's a colleague of mine and her son, both all excited about the boy's excellent result: just over forty minutes. Of course, they want to know how I did today. I don't know, I've lost my friend with my banana. I mean, with my phone. So I can't check my time yet, no. But it won't be anywhere near the young man's result. I was aiming for just under an hour, I know my abilities, ha, ha. They wish me good luck in finding A in this sunny crowded place and they set off.

I take another stroll around the park.

When me and A finally meet (apparently he stood on a bollard in order to try and find me. It can't have been a very tall bollard), which is a logistically complicated operation, I find out that I didn't quite reach my target: I finished in just over an hour... Hey-ho. Ever tried, ever failed, as Godot once wrote. I mean, Beckett. No matter. It was worth trying, it was worth failing, it was worth all the effort! Really, really, the taste of slight dissatisfaction is quite inspiring after all.

'But I tell you A, I promise', A and I walk down the street, reunited, me chirping like some chatterbox and him finishing off my banana. 'If I don't break sixty minutes next time, I'm giving up this running business altogether!'. 'Sure thing', he indicates, expressing irony, sympathy and humour all in one nod.

***

Odzyskanie równowagi po piewszej fazie oszołomienia po biegu zabiera nie więcej niż kilka minut. Butelka wody, medal, torba z upominkami i już jest po wszystkim. Wspominałam o tym chyba wcześniej: wszędzie tłum. W tym tłumie ani śladu A. Co zrobić? Podejmuję wnikliwy rekonesans po parku. Nie, nigdzie go nie ma. Normalka, myślę sobie łażąc w kółko, wykonując ćwiczenia rozciągające i skanując wzrokiem otoczenie jednocześnie.

- Normalka, zgubiłam A! - obwieszczę później, wyrażając lekką przyganę i rozbawienie jednym wykrzyknikiem. Później, gdy będę rozmawiać z mr e przez telefon. Z mamą przez Skype. Z E na bieżni.
- A. zgubił się razem z moim telefonem! - powiem. - Z moimi kluczami. Z moimi pieniędzmi. Z moją bluzą. I z moim cholernym bananem!
Oni oczywiście uznają to za nic dziwnego i będą się śmiać. Będziemy się śmiać. Tak, zgubienie A. to dość zabawna historia, ale w tej chwili zbyt się już przedłuża. No gdzież jest ta łajza?!

- mjz! - ktoś woła moje imię. Odwracam się, słońce razi mnie prosto w oczy. To koleżanka z pracy ze swoim synem śmieją się do mnie i wyjaśniają powód wielkiej radości: chłopak zakończył bieg ze wspaniałym rezultatem, trochę powyżej czterdziestu minut. Oczywiście chcą wiedzieć, jak mi dzisiaj poszło. Nie wiem jeszcze, zgubiłam kolegę z moim bananem. To znaczy, z moim telefonem. Więc na razie nie mogę sprawdzić wyniku. Ale nie będzie on zbliżony do czasu młodego człowieka, o nie. Celowałam w trochę poniżej godziny. Znam swoje możliwości, ha, ha. Koleżanka i syn życzą mi szczęścia w poszukiwaniu A. w tym tłumie i odchodzą.

Ja wyruszam na kolejną przechadzkę po parku.

Kiedy wreszcie odnajdujemy się z A (podobno stanął na słupku, by mnie lepiej widzieć. Nie mógł to być zbyt wysoki słupek),co okazuje się być skomplikowanym logistycznie przedsięwzięciem, odkrywam, że nie udało mi się osiągnąć celu: zakończyłam bieg w niewiele ponad godzinę... No cóż. Kto nigdy nie próbował, ten nigdy nie odniósł porażki, jak Godot kiedyś napisał. To znaczy, Beckett. Nie szkodzi. Warte to było próby, warte całego wysiłku! Koniec końców, smak lekkiego rozczarowania bywa inspirujący.

- Ale mówię ci A, obiecuję ci to - A i ja maszerujemy w dół ulicy, szczęśliwie odnalezieni, ja gadam jak nakręcona, on zjada mojego banana. -Jeśli następnym razem nie złamię tych przeklętych sześćdziesięciu minut, rzucam to całe bieganie w diabły!
- No jasne - odpowiada A, wyrażając lekką ironię, współczucie i rozbawienie jednym przytaknięciem.

10 Kilometers Of Impressions, Streamed (part 2)

That's how you run in a herd

Orgy of yellow and blue... plus rock

So exhausted I can't run faster

The Race. A round around Arthur's Seat.

motto:
'A race is a race is a race' (Gertrude Stein)*

1st K
Sun, music, sun. Scottish bagpipes and drum&bass. Crowd. Be careful not to poke someone's heels. See, that's how you run in a herd. The herd is moving with a modest pace. Well, speed up! Careful not to poke someone. Slalom it. Up. Between people. Overtake, unless you're being overtaken. On the side of the track. Up, up, up.

2nd K
The uphill bit is getting steeper and longer than you expected. Some folks begin to walk, but not you, no. You never stop when you run, right? Just slow down.

3rd K
Slow down, this is a never ending hill. Another bend on the road, and another, and another, and I'm still at a lower point than those in front of me... Just breathe and carry on up.

4rd K
It's flat! There are wings attached to the sides of my shoes! I'm gliding over the road! Sun in my eyes! Cool breeze on my skin! The panorama of the beloved city on my left! Huge volcanic rock covered with gorse flowers on my right! Over me perfectly coloured sky! Orgy of yellow and blue around! The blooming rock smells sweet! Honey scented air hits my lungs! Don't ask whether I'm high! I am high.

5th K
Down-the-hill-as-fast-as-you-can. Speed-it-up-sing-it-back-bring-it-back-to-me-ee.

6th K
Past the water supply. Feeling refreshed, but be careful now. Don't let that bitch the stitch get you. Posture. Breathing. Stomach muscles relaxed.

7th K
The narrow bits of the track become annoying. Bottle neck. It messes with the rhythm and flow of your stride.

8th K
Almost there, almost there. Experience, psychology, intuition - everything tells you that now it's gonna be easy, that now you're gonna push really hard. For you know that now, and no matter what, it's nearly the end. So you push, so you speed, so you feel another blast of endorphines roaring in your head, yay! And then - all of a sudden - you hit the wall. The wall appears in the form of another steep, steep hill. Many folks begin to walk, but not you... no? Your motions get slower and slower, your fine posture collapses like a construction in a game of Jenga when someone removes a crucial base brick, your breathing is shallow. And then, in that very moment when you cannot care anymore, when your jog virtually begins to resemble a walk - you hear one of the spectators, a true angel surely, shouting: 'You can do it! It's only this last heavy bit and then all the way down!'. How come this verbal cheer gives you such a kick that I get myself together and manage to push once more? It's so hard at this point, it's so very hard, but then, could anyone believe it, I hear, amongst the music that flows into my ears, this line in a song, 'I know how you feel, I've been there myself...'. This tickles me so much that I forget the pain and hey, I overtake the monstrous hill. Thanks Roisin.

9th K
And it's downhill again, but boy, it's not easy any more. I'm so exhausted I can't run faster. I can see the end of it, but I can't do it faster, each few meters feel like another mile. How unwisely did you distribute your strengths today! Now all your body's biochemical supplies are used up, the only thing that pushes you forward is that last bit of determination you saved, no more. It's so hard... Just lengthen your stride as much as you can these last. Couple. Of. Hundreds. Of. Meters.

10th K
Lightheaded, on soft legs as if they were made out of cotton, fighting the overwhelming feeling of nausea, but running, still running for I never stop when I run - past the finishing line.

*just kidding. 'A rose is a rose is a rose'. 

(pictures 1 and 3 by A)


***

Wyścig. Runda wkół Artura.

motto: 'Runda jest rundą jest rundą' (Gertrude Stein)*

1km
Słońce. Muzyka. Szkockie dudy i drum&bass. Tłum. Uważaj, by komuś nie przetrącić pięty. Widzisz, tak się biegnie w stadzie. Stado porusza się raczej powoli. Trzeba przyśpieszyć. Uwaga na cudze pięty! Slalomem. Do góry. Pomiędzy ludźmi. Wyprzedzaj, chyba że jesteś wyprzedzana. Na poboczu trasy. W górę, w górę, w górę.

2km
To pierwsze wzniesienie jest dłuższe i bardziej strome niż się spodziewałaś. Niektórzy zwalniają do chodu, ale nie ty, o nie. Ty nigdy nie idziesz gdy biegniesz, prawda? Po prostu zwolnij.

3km
Zwolnij, to jest podbieg bez końca. Jeszcze jeden zakręt na drodze, i następny, i następny, a ja wciąż jestem poniżej tych, co przede mną... Ojtam ojtam, równo oddychać i naprzód w górę!

4km
Nareszcie płaski odcinek! U moich butów wyrastają skrzydła! Szybuję ponad asfaltem! Słońce w oczach! Chłodna bryza owiewa twarz! Po mojej lewej stronie rozpostarta panorama ukochanego miasta! Wielka powulkaniczna skała pokryta kwiatami janowca po prawej! Nade mną idealnie niebieskie niebo! Orgia żółtego z błękitem! Słodko pachnie kwitnąca skała! Miodowe powietrze wypełnia płuca! Ach! Nie pytaj czy to haj! To jest haj.

5km
Z górki-na pazurki-tak szybko-jak-się-da. Speed-it-up-sing-it-back-bring-it-back-to-me-ee.

6km
Stacja z wodą już za plecami. Uczucie świeżości, lecz teraz ostrożnie. Nie pozwól, by dopadła cię kolka, ta szmata. Postawa. Oddech. Odprężyć mięśnie brzucha.

7km
Wąskie przesmyki bywają irytujące. Robi się korek. Gubi się rytm.

8km
Już prawie koniec, już prawie. Doświadczenie, psychologia, intuicja - wszystko to mówi ci, że teraz będzie łatwiej, teraz dociśniesz najmocniej. Bo przecież to jest końcówka, choćby nie wiadomo co. A więc dociskasz, a więc przyśpieszasz, więc czujesz w sobie kolejny zastrzyk endorfin, juhu! I nagle - ni z tego ni z owego - ściana. Ściana w postaci kolejnego stromego wzniesienia. Niektórzy zwalniają do chodu, ale nie ty... nie? Twoje ruchy są coraz wolniejsze, twoja postawa zapada się niczym wieża w Jendze, gdy najważniejsza cegiełka zostaje usunięta, twój oddech jest płytki. I wtedy, w tym właśnie momencie, gdy jest ci wszystko jedno, kiedy twój trucht łudząco zaczyna przypominać chód, słyszysz jak ktoś z dopingujących, anioł zapewne, woła: 'Dacie radę! Jeszcze tylko ten krótki kawałek, a potem już cały czas z górki!'. Niesamowite, parę zwykłych słów daje ci takiego kopa, że zbieram się w sobie raz jeszcze. Ale jest ciężko jak diabli... I wtedy, w tym własnie momencie słyszę - muzyka płynie w słuchawkach - taki wers z piosenki, 'Wiem, co czujesz, miałam tak samo...' (czy jakoś tak). Wzbudza to we mnie wewnętrzny chichot i zapominam o bólu i pokonuję piekielne wzniesienie. Dzięki, Roisin.

9km
I znowu z górki, ale nie jest łatwo, o nie. Jestem tak wycieńczona, że nie mogę biec szybciej. Widzę już koniec, lecz nie mogę szybciej. Każdych kolejnych kilka metrów jest jak następna mila. Jak nierozsądnie  rozdzieliłaś swoje siły! Zużyłaś już wszystkie możliwe biochemiczne zasoby, jedyne co ci teraz pozostało, to trochę uporu, nic więcej. Tak mi ciężko... Po prostu wydłuż krok jak tylko możesz przez. Te. Ostatnie. Kilka. Set. Metrów.

10km
Oszołomiona, na nogach jak z waty, walcząc z nieprzepartym uczuciem mdłości, ale biegnąc, wciąż biegnąc, bo przecież nie idę jak biegnę - wpadam na metę.

*żartuję. 'Róża jest różą jest różą'

(zdjęcia 1 i 3 autorstwa A)

10 Kilometers Of Impressions, Streamed (part 1)

The morning drama
I get up in the morning, which is as fresh as if issued to children on a beach. What a lark! What a plunge! as Mrs Dalloway would say. But I'm not giving a party today, I'm running a race and I'm already behind time, woke up a quarter of an hour late, that's fifteen minutes! Fifteen bloody minutes make a difference, even five do, especially on a race day. So breakfast, breakfast must be well digested before you run, give it some time - where's my time, slept through it, rush-rush, a scone and jam and a banana will do. This coffee tastes like ash or like a smoked sausage, rubbish, where's my sport drink, not that, the caffeinated one. Toilet, clothes, a few courses between the bedroom and the bathroom, the cat is meowing, I only have to attach my race number now. Where are the safety pins, there they are, what's the best way to fix this stupid number, safety pins feel fiddly in my hands, they fall on the floor, swear word in Polish, time is pressing, why didn't I do this last night, swear word in English. Ok, now I can go.

The sock drama
The street's splashed with sunshine, incredible indeed, let's jog. Nice gentle jog, slow and steady, oh no, wrong socks, I put wrong socks on, they feel absolutely wrong! I can't run wearing socks like these, they're folding in my shoes, oh no. Oh, oh, it's fine, let's call A, he has thousands of socks in his sock drawer and some have a love heart pattern on them, or a Mickey Mouse one. Are you still near your house A, please go back and get me some socks, no, don't ask, just bring me socks. Here he is with his socks, he's absolutely mad about socks, crazy weirdo, bless him, oh A these socks are wet! Yes, go back and bring me another pair, please, no this one is wet too, can't you feel it, I'm gonna take this and that one. No, I don't mind that these are odd socks, why would I, they are dry and for goodness sake A why are they brown, where are the fancy pink ones?! Ok, they feel great, they cushion my feet, you walk, I jog.

The toilet drama
Right, here we are in the starting area, how many people, oh god so many people, this sun, Holyrood Park looks splendid. Such a crowd, warm up now, make your blood run faster, silly jumps and short sprints, what's this queue, that's a toilet queue, oh gosh do I need to go to the loo. I do need the loo, now I can feel it, this queue is ridiculously long and I'm scared of portable toilets. But I do need to pee, do I need to pee, really, you reckon I'm just stressing out. Ok, I'm just stressed, calmdown calmdown, no, honestly I do need to pee, how will I run 10k with a full bladder, oh dear should I queue. What do you mean it's all in my head A, how could you possibly know that, perhaps I know better if I need to pee, stop being annoying, what did you say just now? Twelve minutes? Twelve minutes before the start, oh dear why am I doing this to myself, oh dear what about the pee, now where's my sector, it's blue. See you see you, thanks for coming with me A, thanks for being so good, you know how much this means to me, well, do know it then!

(to be continued)

*picture by A

***

Panika poranna
Budzę się o pranku tak pięknym jak na zamówienie dzieci idących na plażę. Co za świeżość! Co za czar! mówiąc słowami pani Dalloway. Ale ja nie wydaję dzisiaj przyjęcia, ja biegnę w wyścigu i już teraz mam poślizg, za późno wstałam, o kwadrans za późno. Kwadrans to dużo, piętnaście cholernych minut, nawet pięć minut to dużo, idiotko, zwłaszcza w dniu biegu. A więc śniadanie, śniadanie trzeba porządnie strawić, daj sobie czas, jaki tam czas, przespałam mój czas, szybko-szybko, bułka z dżemem i banan będą okej. Ta kawa jest obrzydliwa, smakuje jak popiół albo jak wędzona kiełbasa, gdzie jest mój napój sportowy, nie ten, ten z kofeiną. Toaleta, ubranie, kilka kursów pomiędzy łazienką i pokojem, kot miauczy, teraz tylko przypiąć numer startowy i już. Gdzie są agrafki, tu są agrafki, jak ja mam przypiąć ten głupi numer, ręce mi drżą, agrafki się sypią na podłogę, leci przekleństwo po polsku, czas pędzi jak szalony, czemu ja tego nie zrobiłam wczoraj, leci bluzg po angielsku. Dobra, można wychodzić.

Panika skarpetkowa
Ulica skąpana w słońcu, no, no, kto by pomyślał, potruchtajmy. Lekki, przyjemny trucht, powoli i równomiernie, o nie, moje skarpetki, co za okropne skarpetki włożyłam, mam złe skarpetki! Jak ja pobiegnę w takich skarpetkach, rolują mi się w butach, o nie. Nic, nic, zadzwońmy do A, on ma mnóstwo skarpetek, a niektóre nawet w serduszka albo w Myszkę Miki. A, jesteś jeszcze w domu, proszę przynieś mi jakieś skarpetki, nie pytaj nawet, przynieś skarpetki. O, już idzie z tymi skarpetami, ten to ma fioła na punkcie skarpetek, wariat jeden, no A, ale te skarpety są mokre! Tak, wróć się i przynieś inną parę, proszę, o, ta też jest mokra, czy ty tego nie czujesz, wezmę tę i tę. Nie no, co z tego, że są nie do pary, są suche to najważniejsze, ale wiesz co A, czemu właściwie one są brązowe, gdzie są te mega róż?! Dobre skarpetki, dobrze stopę otulają, chodźmy już wreszcie, ja sobie potruchtam, ty idź.

Panika toaletowa
To tutaj ta strefa startowa, ile ludzi, rany boskie tyle ludzi, takie słońce, przepięknie jest w Holyrood Park. Jaki tłum, rozgrzewka to podstawa, przyspieszę trochę rytm serca, pajacyki i krótkie sprinty, a co to za kolejka taka, no przecież, kolejka to kibelka, czy ja muszę też. Chyba muszę, teraz to czuję, ta kolejka taka długa, a mnie przerażają toi toi'e. Ale kurczę, chce mi się siku, czy mi się chce siku, naprawdę myślisz, że to tylko stres. Dobra, tylko się stresuję, cicho-cicho, nie no, naprawdę mi się chce, jak ja pobiegnę z pełnym pęcherzem, jejku, stanąć w tej kolejce czy nie. Co ty mi tu mówisz, że to w mojej głowie, jak w mojej głowie, a skąd ty możesz wiedzieć co się dzieje w mojej głowie, A, chyba ja wiem lepiej, czy chce mi się siku, nie kłóć się ze mną, co mówisz? Dwanaście minut? Dwanaście minut do startu, jezusmaria czemu ja to sobie robię, co z tym sikaniem i gdzie jest mój sektor, niebieski. Na razie na razie, dzięki A, że ze mną przyszedłeś, dzięki że mnie dziś znosisz, wiesz ile to dla mnie znaczy, jak to nie wiesz, czego nie wiesz, to wiedz!

(ciąg dalszy nastąpi)

*zdjęcie autorstwa A 

Of Polish shops in Scotland, dictated by Nostalgia

Polski smak*

Polish shops in Scotland. Squatting alongside streets with the counterintuitive left-hand traffic system. Featuring names with claims to luxury (Polish Deli and variants), unintentional humour (Polski Smak) and allusions to national values (Tradycja). Containing, within a surface of five square meters on average, goods as diverse as pre-natal pills (from home), tubes of toothpaste (same brands as here but from home), selection of speciality sausages (like from home) and everything else you might need from back home, from native apples to native toilet roll. It's been a good few years now since these wee havens of Polish-ness have become seamlessly weaved into the landscape of local towns and cities.

I don't often shop in Polish shops, but nevertheless I'm rather fond of them. Not exactly because of their produce, but because of their atmosphere. You step in one of them and instantly you feel like you are back in your motherland. Well, that's too general of a statement. You feel like you're in your motherland's smallest village, with only one shop and people that know each other's stories in detail down to the third generation back. Everyone here speaks to you with a tone of familiarity and before you know it you get drawn into intimate deliberations on the superiority of barrelled sourkraut over the plastic bag packaged version, which smoothly leads to considering a shop lady's health issues and ends up with the uplifting note of evoking personal reminescences of the late Polish pope's visits to the country. Or, in contrast, you may be randomly asked by the shop assistant whether you smoke, because he himself is pining for a fag right now and Wiesiek, that useless friend of his, is gonna bring some only in the afternoon... All this is given to you in this beautiful, informal, everyday, street vernacular, which has no regard for standard grammar and style: 'Pani kochana, jakie to było drogie' and 'I mówię mu, weź się pan posuń!' (estimated Scottish equivalents would be something like 'It been so dear, hen' and 'I says to him, you move on, pal!').

Of course, I'm generalising greatly here. I'm idealising, creating some rough-idyllic-rural and overall untrue picture, based on a few random experiences. I could have given you other examples, more formal, or dodgy or posh or indeed entirely undistingusihed. But I don't want to. I want to treasure, if for a moment, this exact picture that I've just made (up).

And I feel nostalgic about the summer in my country's countryside.

*'smak' means 'taste'

***

Polskie sklepy w Szkocji. Przycupnięte wzdłuż ulic z niepoprawnym bo lewostronnym systemem drogowym. O nazwach odwołujących się albo do skojarzeń z luksusem (Polish Deli), albo do wartości
 narodowych (Tradycja), lub też nieumyślnie powodujących napady głupawki u tubylców (Polski smak*). Mieszczące, często zaledwie na pięciu metrach kwadratowych, dobra tak różnorodne jak witaminy przed-ciążowe (krajowe), pastę do zębów (te same marki co tutaj, ale krajowe), szeroki wybór kiełbas (jak krajowe) oraz wszystko co tylko polska dusza może zapragnąć, od krajowych jabłek po krajowy papier toaletowy. Minęło już dobrych kilka lat odkąd te małe przystanie polskości na dobre wpisały się w pejzaż lokalnych miast i miasteczek.

Nieczęsto robię zakupy w polskich sklepikach, ale i tak mam do nich spory sentyment. Nie ze względu na oferowane tam artykuły, a ze względu na atmosferę tych miejsc. Wystarczy tylko przekroczyć próg polskiego sklepu i już się człowiek czuje jak na ojczyzny łonie. A raczej - jak na ojczyzny najzapadlejszej prowincji, z jednym tylko sklepem i mieszkańcami, którzy znają historie swoich sąsiadów z dokładnością do trzeciego pokolenia wstecz. W takim sklepiku każdy rozmawia z tobą z nutą poufałości w głosie i zanim się obejrzysz, już jesteś wciągnięta w kameralną dyskusję na temat przewagi kapusty kiszonej beczkowanej nad tą pakowaną w woreczki, w rozważania o stanie zdrowia pani sklepowej oraz w wyliczanie osobistych a wzruszających wspomnień z pielgrzymek polskiego papieża do kraju. Albo, dla kontrastu, możesz ni z tego ni z owego zostać zagadnięty przez sprzedawcę o to, czy masz przy sobie jakieś fajki, bo jemu tak bardzo chce się palić, a ten gapowaty kumpel Wiesiek przyniesie paczkę dopiero po poludniu... Wszystko to jest podane w pięknym, nieformalnym, ulicznym dialekcie, który za nic ma sobie zasady standardowej gramatyki i stylu: 'Pani kochana, jakie to było drogie' oraz 'I mówię mu, weź się pan posuń!' (szkockie tłumaczenie, w przybliżeniu, byłoby takie: 'It been so dear, hen' oraz 'I says to him, you move on, pal!').

Oczywiście pozwalam tu sobie na wielkie uogólnienia. Niewątpliwie idealizuję, tworzę sielsko-siermiężny i generalnie nieprawdziwy obraz sytuacji, bazujący na kilku przypadkowych zdarzeniach. Mogłabym podać tutaj inne przykłady doświadczeń z polskich sklepików, bardziej formalne, lub podejrzane, lub wyrafinowane, lub też kompletnie nieciekawe. Ale nie chcę. Chcę sobie pielęgnować, przez jakiś czas, ten właśnie obraz. Kto wie jaki - dobrze zapamiętany, czy raczej wymyślony...?

I tęsknię za krajowym latem, gdzieś na prowincji, w moim kraju.

*angielskie 'smack' często oznacza 'klaps'